برجسته سازی تفاوت های فردی دانش آموزان با روش ترکیبی همسوسازی: طراحی، آزمایش و ارزیابی برنامه استعداد سنجی مبتنی بر نظریه هوش های چندگانه

این پژوهش با هدف پرداختن به تفاوت های فردی دانش آموزان در بعد استعدادی، درصدد طراحی، اجرا و ارزیابی یک برنامه استعداد سنجی مفید و کاربردی بوده است که در ابعاد اصلی هدف، محتوا، روش و نحوه ارزشیابی، برآمده از نظریه هوش های چندگانه گاردنر باشد. در این پژوهش، پنج پرسش اساسی کمّی، کیفی و ترکیبی (آمیخته) مورد بررسی قرار گرفت: 1و2. آیا برنامه استعداد سنجی طراحی و اجرا شده از نظر گروه های ذی نفع اصلی (دانش آموز، والدین، مشاوران تحصیلی و دبیران) ضروری و سودمند بوده است؟ 3و4 آیا اطلاعات کمّی و کیفی مندرج در کارپوشه استعدادی هر دانش آموز با هم، توافق (هم خوانی) و توانایی پیش بینی دارند؟ 5. آیا داده های بخش کمّی هر استعداد با هم همبستگی دارند؟ مطالعه حاضر، طراحی، آزمایش و ارزیابی برنامه استعدادسنجی در مجموع به مدت 24 ماه، به روش ترکیبی همسوسازی مقایسه ای و تبدیلی صورت گرفته است. ابزارهای آن در بخش کیفی شامل مصاحبه های عمیق نیمه ساختاری، مشاهده های نظام دار مکرر و پرسش نامه باز پاسخ نظرخواهی و در بخش کمّی شامل پرسش نامه هوش های چندگانه ایوانکو، آزمون هوش وکسلر4، پرسش نامه هوش هیجانی نوجوان (شات) و کارکرد آموزشی دانش آموزان بوده است. در مجموع 60 دانش آموز دختر ورودی سال دوم متوسطه اول و اولیای آنان (120نفر)، 40 دبیر و دو مشاور و تحصیلی تا پایان سال سوم متوسطه اول تحت پوشش طرح استعدادسنجی بوده اند. این نفرات با نمونه گیری هدفمند انتخاب شدند و تا چهار نیم سال داده های کیفی پس از جمع آوری ابتدا با نرم -افزارهای n-vivo و max-qda و سپس به دو شیوه تحلیل محتوای کمّی و کیفی، ابتدا ساختارمند و سپس تحلیل شدند. روایی این گروه از داده ها با روش همسوسازی و نیز با سه معیار قابل قبول بودن، قابل اطمینان بودن و تأییدپذیری حاصل شد. در بخش کمّی، پرسش های ترکیبی و کمّی با آزمون های آماری رگرسیون رتبه ای، جداول تطبیقی و ماتریس همبستگی درونی پاسخ داده شدند. پژوهش در بخش ترکیبی یافته ها از دو روش همسوسازی تبدیلی و همسوسازی مقایسه ای بهره برده است. فشرده یافته های پژوهش به این صورت بوده است: 1. درصد بالایی از ذی نفعان اصلی، برنامه استعدادسنجی را ضروری و سودمند می دانند. 2. داده های کمّی و کیفی دانش آموزان در استعدادهای ریاضی، کلامی، هنری و بین فردی از توافق و قدرت پیش بینی برخوردار هستند اما در سایر استعدادها این ارتباط ها وجود نداشت. 3. بخشی از متغیرها در بخش کمّی، با هم همبستگی داشتند.